Mija
dziesięć lat od początku mojej przygody z Gruzją. Od pierwszego wyjazdu. Ale ta
przygoda zaczęła się dużo wcześniej. Od relacji Wojciecha Jagielskiego w
Wyborczej czy Marcina Mellera w Polityce z kolejnych wojen i wydarzeń
rozgrywających się na Kaukazie Południowym. Nie wiem czym wiedziony ale już
jako nastolatek interesowałem się właśnie Gruzją. Śledziłem wydarzenia w niej,
wybijanie się na niepodległość, kolejne wojny i walki różnych frakcji o władzę.
Jako nastolatek wiedziałem kto jest prezydentem, premierem, dowódcą gwardii
narodowej a nawet przywódcą bojówek mchedrioni. Zwiad Gamsachurdia czy Tengiz
Kitowani to nie były nazwiska mi obce. Kolejne wybuchające w Gruzji wojny w
Osetii, w Abchazji, obalenie prezydenta Gamsachurdi czy wojna miedzy samymi
Gruzinami – o tym wszystkim mogłem przeczytać w relacjach naszych reporterów
wojennych, którzy byli tam na miejscu, widzieli to na własne oczy i pisali
nierzadko o ludziach, których znali. Dziś to już niestety rzadkość.
Potem
pojawiła się jedna z pierwszych książek o Zakaukaziu i trudnych latach 90-tych
– znów Wojciech Jagielski „Dobre Miejsce Do Umierania”. Książka wstrząsająca
ale jednocześnie znakomita, pokazująca od podszewki w jak trudnych warunkach
musieli żyć wtedy ludzie. Pokazująca też poszczególnych polityków, z którymi
Jagielski rozmawiał. Bo w miedzy czasie pojawił się Misza Saakaszwili, który w
pokojowej rewolucji róż obalił niezdolnego już do niczego Szewarnadzego i
wywrócił Gruzję do góry nogami a właściwie na te nogi ją postawił po ponad
dekadzie całkowitej zapaści państwa. Powiedzmy sobie wprost: Gruzja do czasów
rewolucji róż była właściwie państwem upadłym. Mało co działało, państwo nie
spełniało swoich funkcji, także tych podstawowych, policja zajmowała się
głównie braniem łapówek i kryszowaniem przestępców, jak mi powiedział jeden
tbiliski taksówkarz – były podpułkownik milicji, można było wszystko „załatwić”
byle nie zabójstwo czy sprawy z narkotykami. Później próbował mnie oszukać na 5
lari… I dziwnym trafem karierę zakończył po dojściu Miszy do władzy, jak
wszyscy inni znani mi podpułkownicy milicji czy KGB. Wymieniono 85% stanu
osobowego policji, zbudowano właściwie formację od nowa. W całym kraju
wypleniono korupcję na niskim i średnim szczeblu. Wprowadzono jasne i
przejrzyste prawo i procedury. Państwo zaczęło się rozwijać. Spacerujecie
wieczorem po Tbilisi? Zobaczcie jak jest pięknie oświetlone! Przed 2004 rokiem
prąd był włączany na dwie godziny w poszczególnych dzielnicach a na prowincji
nie było go wcale!
Tak wiec po
raz pierwszy przyjechałem już do Gruzji odmienionej. Później na przestrzeni lat
obserwowałem jak się zmienia ze stolicą na czele
Ale trzy dni
po przyjeździe do tego pięknego kraju zastała mnie tam rosyjska inwazja. Wojna
pięciodniowa w 2008 roku była starannie przemyślaną rosyjską prowokacją, przygotowaną
już rok wcześniej. O jej mechanizmach, o szczegółach prowokacji opowiada ten
film, który Wam gorąco polecam:
Mimo, iż
bardzo chciałem zostać, ugiąłem się wreszcie pod presją telefonów i smsów z
Polski
„Sytuacja
się zaostrza. Za dwa dni wszystko może się zmienić na gorsze. Wynajmijcie BTR-a
i pyta do granicy!!!!”
„Ewakuujecie
się? Gdzie jesteście? Tam jest chyba wojna?”
***
„Cali
jesteście? Bo podobno w Gruzji są jakieś zamieszki?”
***
„Nie
wiem jakie wiadomosci do Was docieraja ale na necie pisza ze gruzja jest w
stanie wojny z rosja, Polacy sa proszeni o pilny kontakt z ambasada 995
32920309”
„Gruzini
ostrzeliwują Cchinwali. Rosyjskie czołgi wkroczyły do Osetii. Prawdopodobnie
okrucieństwa po obu stronach”
***
„Do
Osetii wkracza rosyjska 58 armia. Uciekajcie stamtąd”
***
„co
tam sie dzieje? jestes bezpieczny? strasznie sie martwie”
***
„Gruzini
bronią się w Cchinwali. Trwa natarcie rosyjskich czołgów. Trwają zacięte walki
o miasto.”
***
„W
Osetii zacięte walki. USA milczy a Europa daje d… jak zwykle.”
„Mamy
nadzieje ze jestescie w Tbilisi i ze jutro wrocisz samolotem rzadowym!”
ODP:
„zostajemy”
„gdzie jestescie?? Kontaktowaliscie sie z Ambasada??”
***
„Jak to co robic????? Spier….ć!”
„mówili
w telewizji ze jutro ma jechac konwoj spod ambasady w tbilisi do erewania wiec
mozesz sie zalapac, trzymaj sie i uwazaj na GLOWE:-)”
***
„Gruzini
wycofali się z Cchinwali. Ogłoszono powszechną mobilizacje. W Gori koncentracja
wojsk. Przygotowują się do obrony miasta. Rosjanie bombardują Gori i inne
miejsca.”
***
„Rosjanie
zbombardowali bazę wojskową na płd-wsch od Tbilisi oraz inne cele. W Osetii
nadal zacięte walki. Świat dalej nic nie robi”
OD
MSZ: „Polacy zainteresowani
ewakuacją zgłaszają się w amb. Pol. W Tbilisi ul Braci Zubaszwili 19 dnia 11
bm. O godzinie 16. Tel. lub sms +99595337006…”
„Sytuacja
jest zła. Trwa natarcie na Gori, rusza drugi front z Abchazji. Flota
czarnomorska zablokowała wybrzeże. Mogą zająć cała Gruzję. Po Gori chcą zająć
Tbilisi. Jeśli macie taką możliwość to doradzam ewakuacje.”
„Próbowałem
się do Was przebić na rowerze ale mnie SG w Bieszczadach zawróciło z granicy
;-) Razem z L. planujemy zaatakować Kaliningrad, ruscy będą musieli walczyć na
dwa fronty;-)”
***
„Słyszałem
że zostajesz walczyć do końca. Jak tak dalej pójdzie to nas też tam niedługo
zrzucą”
***
„Naczelnicy
już od kogoś wiedzą gdzie jesteś na wakacjach. Prążkowany twierdzi że to ty
wywołałeś 3 wojne światową, chyba nie dostaniesz premii, pójdzie na
odszkodowania
;-)”
ODP: „To utwierdzaj ich w tym przekonaniu. Powiedz że latam po Gori z
kałachem i strzelam do ruskich”
„Żyjesz?”
ODP: „Żyje. Ewakuuję się przez ambasadę do Armenii choć zajebiście chciałem
zostać, ale nie wiadomo co będzie i jak bym się potem wydostał i za ile”
***
„Chyba
w ostatniej chwili się ewakuujecie. Sklepy wykupione, bomby coraz bliżej
Tbilisi, dziennikarze wyjeżdżają, Rosja nie chce rozmawiać. Wstrząsające.”
„GORI PADŁO! Tbilisi bezbronne.
Dziś maja ewakuować telewizję. Rosjanie robią co chcą. Wczoraj grozili nam i
Bałtom. Wszyscy jesteśmy Gruzinami!”
***
„Ruscy
zdobyli Gori. Kaczyński jedzie do Gruzji, myśli że jest Kwaśniewskim na
Ukrainie. Ruscy znowu nie będą jeść naszego mięsa… ;-)”
„Samolot
wyleciał o 15:30. Podają że macie wrócić ok. 1 w nocy. Walki w Gruzji, naloty
wcale nie ustały. W Gori zginął m.in. dziennikarz RTL z Holandii.”
Wyjechaliśmy ostatnią ewakuacją prowadzoną przez naszą ambasadę.
Fot. R.S.
Fot. R.S.
Fot. R.S.
Rusza nasza ewakuacja. Pod konwojem policji
Aż do granicy z Armenią towarzyszyły nam radiowozy
Nigdy
nie zapomnę ten nocy gdy do późna gadaliśmy z Iriną i Szurą i około 3 nad ranem
szklaną ścianę w holu ich hostelu rozświetlił bardzo jasny blask wybuchu,
dźwięk eksplozji usłyszeliśmy dopiero po sekundzie czy dwóch. Wybiegliśmy na
ulicę. Wszędzie dzwoniły telefony, mieszkańcy dzwonili do siebie aby sprawdzić
czy wszystko u nich ok. Rosjanie zbombardowali obiekt na wzgórzach okalających
Tbilisi. Bombardowali też pociskami zapalającymi lasy wokół Borżomi mimo, że
nie miały żadnego znaczenia wojskowego. Ale chcieli pokazać – my to założyliśmy
i my to możemy zniszczyć kiedy nam się podoba.
Gruzja nie
dawała mi spokoju. Po około miesiącu do niej wróciłem. I wracam tak co roku,
teraz już pracując tam. Poznałem wielu wspaniałych ludzi, Gruzinów, Polaków,
zobaczyłem piękne miejsca i choć już obecnie mam często dość tamtejszej
rzeczywistości – w Gruzji pracuje się bardzo ciężko i trudno, nielekko też się
żyje na dwa kraje. To jednak to wspomnienie roku 2008 i pierwszej wizyty w ten
tragiczny czas jest u mnie cały czas żywe. Być może te nietypowe okoliczności w
jakich się tam znalazłem spowodowały to, że wciąż tam wracam i w ten czy inny
sposób, przynajmniej na jakiś czas, postanowiłem się związać z tym krajem.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz